ސުނާމީއަކީ ކޮބާ؟

ސުނާމީއަކީ ކަނޑުއަޑީގައި ހިނގާ ބިން ހެލުމާއި، ކަނޑުއަޑީގައި ހުންނަ އަލިފާން ފަރުބަދަ ގޮވުމާއި، ނުވަތަ ކަނޑުއަޑީގެ ބިން ބިންގަނޑު ކަނޑައިގެން ދިއުމުގެ ސަބަބުން ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑަށް އަރާ ލޮޅުމުގެ ސަބަބުން އުފެދޭ ވަރަށް ބޮޑެތި ރާޅުތަކެކެވެ. މި ރާޅުތައް މާކަނޑުގައި ބާރު ސްޕީޑުގައި ދަތުރުކުރާއިރު މާބޮޑު ހިލަމެއް ނުވިނަމަވެސް، ތިލަ ފަޅުތަކާއި ހަމައަށް ފޯރުމުން ދުވެލި މަޑުވެ އޭގެ ނުރައްކާތެރިކަން ބޮޑުވެއެވެ.

ދިވެހިރާއްޖޭއަށް ސުނާމީއެއް ކުރިމަތިވުމަކީ ވަރަށް މަދުންވާ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް، އެންމެ ސުނާމީއެއްގެ ބޮޑު ރާޅުކުން ވެސް ގިނަ ރަށްތަކަށް ފެންބޮޑުވެދާނެއެވެ. 2004 ވަނަ އަހަރުގެ އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ސުނާމީއިން ދައްކައިދިނީ ދުރު ހިސާބުތަކުގައި ހިނގާ ބިން ހެލުންތަކުގެ ސަބަބުންވެސް އުފެދޭ ސުނާމީތަކުގެ ނުރައްކާތެރި ގެއްލުންތައް ކުރިމަތިވެދާނެކަމެވެ. އެ ސުނާމީގެ ސަބަބުން ގިނަ ރަށްތަކެއްގައި ފެންބޮޑުވެ 2500 ގެދޮރު ހަލާކުވެ 12،000 މީހުން ހާލުގައި ޖެހިފައިވެއެވެ.

އަޅުގަނޑުމެންގެ ރަށްތަކަކީ ބިންތިރި، އަދި ވަށައިގެން ކަނޑު އޮންނަ ރަށްތަކަށް ވާތީ، ސުނާމީގެ އިންޒާރެއް ދީފިނަމަ އަޅަންޖެހޭ ފިޔަވަޅުތަކަށް އާއްމުންނާއި، ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތްކުރާ ފަތުރުވެރިން ހޭލުންތެރިވުމަކީ މުހިއްމު ކަމެކެވެ.

ރާއްޖެއަށް ސުނާމީ އަންނަ ގޮތް

ދިވެހިރާއްޖެއަށް އަސަރުކުރާ ސުނާމީތައް އާއްމުކޮށް އުފެދެނީ އިންޑިއާ ކަނޑުގައި ހިނގާ ބޮޑެތި ބިން ހެލުންތަކުގެ ސަބަބުންނެވެ. މިފަދަ ބިން ހެލުންތައް ހިނގައިފާނެ މައިގަނޑު ތިން ސަރަޙައްދެއް ސައިންސްވެރިން ފާހަގަކޮށްފައިވެއެވެ. އެއީ:

• ސުންދާ ޓްރެންޗް (އިންޑޮނޭޝިއާ): ރާއްޖެއަށް 3 ނުވަތަ 4 ގަޑިއިރު ތެރޭގައި ފޯރާ ބޮޑެތި ސުނާމީތަކުގެ މައިގަނޑު މަޞްދަރަކީ މިއެވެ.

• މަކުރާން ސަރަޙައްދު (އީރާން-ޕާކިސްތާން): މާޒީގައި މިސަރަޙައްދުގައި މަދު ސުނާމީތަކެއް އުފެދިފައި ވީނަމަވެސް، އިންޑިއާ ކަނޑުގެ ހުޅަނގު އުތުރު ފަރާތުން މި ސަރަޙައްދުން އުފެދޭ ސުނާމީގެ ރާޅުތައް ރާއްޖެއަށް ފޯރާނެއެވެ.

• ކާލްސްބާގް ރިޖް (ދިވެހިރާއްޖޭގެ ހުޅަނގު ދެކުނަށް): މަދުން ނަމަވެސް ބިންހެލުން އަންނަ ސަރަޙައްދެއް. މި ސަރަޙައްދަށް އަންނަ ބިން ހެލުންތަކުގެ ސަބަބުން ކުދި ސުނާމީތައް އުފެއްދުމުގެ ފުރުޞަތު އެބައޮތެވެ.

ސުނާމީ އުފެދޭ ސަރަޙައްދުތައް

ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެކި ސަރަޙައްދުތައް ސުނާމީގެ ރިސްކަށް ހުށަހެޅިފައިވާ ވަރު ތަފާތެވެ. ސުނާމީގެ ރިސްކު ބިނާވަނީ ރާއްޖޭގެ ފަރުތައް އުފެދިފައިވާ ގޮތަށާއި ފުންމިނުގެ މައްޗަށެވެ.

• ޒޯން 1 – ރިސްކު އެންމެބޮޑު ޒޯން: ލާމު، ތައ، ދ، އަދި ވަ އަތޮޅު

• ޒޯން 2 – ރިސްކު ބޮޑު ޒޯން: ކ، މ، އަދި ފ އަތޮޅު

• ޒޯން 3 – މެދުމިނުގެ ރިސްކު ޒޯން: ބ، ރ، އަދި ޅ އަތޮޅު

• ޒޯން 4 – ރިސްކު ކުޑަ ޒޯން: އުތުރުގެ އަތޮޅުތައް (ހއ، ހދ އަތޮޅު) އަދި ހުޅަނގުގެ އަތޮޅުތައް (ރ، ބ، އއ، އދ ގދ. އަތޮޅުގެ ބައެއް ސަރަޙައްދުތައް)

ބައެއް ރަށްތަކަކީ އެހެން ރަށްތަކާއި ބަލާފައި ރިސްކު ކުޑަ ސަރަހައްދުތަކުގައި ހިމެނޭ ރަށްތަކެއް ކަމުގައި ވިޔަސް ސުނާމީގެ ރާޅު އެރުން އެކަށީގެންވެއެވެ. ސުނާމީގެ ކޮންމެ އެލަރޓެއްވެސް ބަލައިގަންނަންވާނީ ސީރިއަސްކޮށެވެ.

ރާއްޖޭގައި ހަދާފައިވާ ސުނާމީ އެލަރޓްތައް

މޯލްޑިވްސް މީޓިއަރޮލޮޖިކަލް ސާރވިސް (މެޓް އޮފީސް) އިން ސުނާމީއާއި މޫސުން ގޯސްވުމާއި ގުޅޭގޮތުން ރައްޔިތުންނަށް އިންޒާރު ދިނުމަށް ހަތަރު ކުލައިގެ އެލަރޓް ދަރަޖަ ބޭނުންކުރެއެވެ. މި ކުލަތަކުގެ މާނަ ދެނެގަތުމަކީ އަވަސް ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް އެހީތެރިވެދޭނެ ކަމެކެވެ.

މި އެލަރޓްތައް އަބަދުވެސް ސީރިއަސްކޮށް ބަލައިގަންނަންވާނެއެވެ. ރާޅު ފެންނަންދެން މަޑުނުކޮށް، އިންޒާރު އާއްމުކުރުމާއި އެކު ވަގުތުން ފިޔަވަޅު އެޅުން މުހިއްމެވެ.

ސުނާމީއެއް އަރާފާނެކަމުގެ ގުދުރަތީ ނިޝާންތައް

މިފަދަ ނިޝާންތަކުގެ ތެރެއިން ކަމެއް ފާހަގަވެއްޖެނަމަ، ވަގުތުން އުސް ސަރަޙައްދަކަށް ނުވަތަ ރަށުތެރެއަށް ދިއުން މުހިއްމެވެ. އެއީ:

• ބިންހެލުން އިހުސާސް ކުރެވުން

• ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު ކުއްލިއަކަށް ކަނޑާއި ދިމާލަށް ދެމިގަނެ ފަރު ހާމައަށް ފެންނަން އޮތުން.

• ބާރުއަނޑާއި އެކު ކަނޑުގެ ލޮނުގަނޑު އާދަޔާ ޚިލާފަށް އުފުލުން

މިފަދަ ކަމެއް ފެނި ނުވަތަ އިޙްސާސް ކުރެވިއްޖެނަމަ، ރަސްމީ އިންޒާރަކަށް މަޑުނުކޮށް ވަގުތުން ރައްކާތެރިކަން ހޯދުން މުހިއްމެވެ.

ސުނާމީއެއް އެރުމުގެ ކުރިން: ތައްޔާރުވުން

ތައްޔާރުކަން އިތުރުކުރުމަކީ ގެއްލުންތައް ކުޑަކުރުމަށާއި ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރުމަށް މުހިއްމު ކަމެކެވެ. ތައްޔާރުކަން އިތުރުކުރުމަށް އަންނަނިވި ކަންކަން ކުރެވިދާނެއެވެ.

ސުނާމީއެއް އަރާ ވަގުތު: އަވަހަށް ފިޔަވަޅު އެޅުން

ސުނާމީގެ އެލަރޓެއް ނެރުމާއިއެކު ނުވަތަ ގުދުރަތީ ނިޝާންތައް ފެނިއްޖެނަމަ، ވަގުތުން ފިޔަވަޅު އެޅުން.

ސުނާމީއަށް ފަހު: ސަލާމަތްތެރިކަމުގައި ހުރުން

ފުރަތަމަ ރާޅު އައުމަށްފަހުވެސް ނުރައްކާ ނިމުނީކަމަށް ނުބެލެވޭނެއެވެ. އެއީ ސުނާމީގެ ރާޅުތަކެއް ގަޑިއިރުތަކެއްގެ ފަރަގުގައި އައުން އެކަށީގެންވާތީވެއެވެ.